संक्षिप्त
क्वार्ट्स क्यूवेट सेलचे फायदे:
क्वार्टझ क्युवेट सेल अतिनील (UV) प्रकाशाचे उत्कृष्ट प्रसारण प्रदान करते.
क्वार्टझ क्युवेट सेल, ज्यामुळे ते अतिनील आणि दृश्यमान तरंगलांबी श्रेणीसाठी योग्य बनते.
क्वार्ट्स क्यूवेट सेलमध्ये उष्णतेच्या झटक्यांना आणि कठोर रसायनांना उच्च प्रतिरोधकता असते.
क्युवेटचे महत्त्व
क्युवेट्स मुख्यत्वे पदार्थांच्या परिमाणात्मक आणि गुणात्मक विश्लेषणासाठी संदर्भ द्रावण आणि नमुना द्रावण लोड करण्यासाठी प्रयोगांमध्ये वापरले जातात. त्यांच्या उत्पादन प्रक्रियेमध्ये फरक असतो, आणि सामग्री सामान्यत: क्वार्टझ आणि ऑप्टिकल काच असते.
क्युवेट सेल प्रकार आणि कार्ये
क्युवेट्स विविध आकारात येतात आणि मध्यम क्षमता असतात, जे विविध प्रायोगिक आवश्यकता पूर्ण करतात. याशिवाय, माइक्रो किंवा अल्ट्रा-माइक्रो केशनल सेल आणि उच्च आणि कमी तापमान स्थिर तापमान क्युवेट्स सारख्या विशेष प्रकार देखील आहेत.
क्युव्हेट सेल्स उत्पादन प्रक्रिया:
1. ग्लूड प्रक्रिया
पद्धत: क्वार्ट्झ काच प्लेट्स जोडण्यासाठी विशेष गोंदाचा वापर करते.
फायदा:
कमी खर्च – बजेट-संवेदनशील अनुप्रयोगांसाठी आर्थिकदृष्ट्या स्वस्त.
नुकसान:
खराब रासायनिक प्रतिरोध – अम्ले/अल्कलीमध्ये नाश पावते, द्रावक संगतता मर्यादित करते.
- कमक उष्मीय स्थिरता - तापमान चक्रांखाली थर्मल विलगतेला प्रवृत्त.
2.फ्रिटेड प्रक्रिया:
पद्धत: क्वार्ट्झ पावडर प्लेटच्या कडा लागू केली जाते आणि उच्च तापमान भट्टीत (~1800°C) वितळवली जाते.
फायदा:
उत्कृष्ट रासायनिक प्रतिकारकता - मजबूत आम्ल/अल्कलीसह टिकून राहते (HF वगळता).
3.सिमलेस एकाच पीस प्रक्रिया:
फायदा:
कोणतेही कमक ठिकाण नाही - उत्कृष्ट यांत्रिक/उष्मीय धक्का प्रतिरोध.
ऑप्टिकल स्पष्टता ऑप्टिमल - कोणतेही सिम किंवा गोंद नसल्याने प्रकाशाचा प्रसार कमी होतो.
सर्वात व्यापक रासायनिक सुसंगतता - सर्व द्रावकांचा प्रतिकार करते (योग्य ग्रेडसह HF सहित).
ऑप्टिकल क्युवेट सेल मार्ग निवड: क्युवेटचा ऑप्टिकल मार्ग म्हणजे क्युवेटमधील द्रावणातून प्रकाश मार्गाची लांबी. सामान्य ऑप्टिकल मार्गांमध्ये 0.5 सेमी, 1 सेमी, 2 सेमी, 5 सेमी इत्यादींचा समावेश होतो. चाचणीसाठी असलेल्या द्रावणाच्या एकाग्रतेवर आणि अवशोषण सीमेवर आधारित ऑप्टिकल मार्गाची निवड केली पाहिजे. साधारणतया, जेव्हा द्रावणाची एकाग्रता जास्त असते, तेव्हा साधनाच्या मोजमाप सीमेपेक्षा अवशोषण जास्त राहू नये म्हणून कमी ऑप्टिकल मार्ग असलेले क्युवेट निवडले जाऊ शकते. जेव्हा द्रावणाची एकाग्रता कमी असते, तेव्हा मोजमाप संवेदनशीलता वाढवण्यासाठी लांब ऑप्टिकल मार्ग असलेले क्युवेट निवडले जाऊ शकते.
क्वार्टझ क्युवेट सेलच्या अनुप्रयोग:
त्यांच्या विशिष्ट गुणधर्मांमुळे विविध वैज्ञानिक क्षेत्रांमध्ये क्वार्ट्स क्यूवेट सेलचा व्यापक वापर होतो. क्वार्ट्स क्यूवेट सेल स्पेक्ट्रोस्कोपी क्षेत्रात अपरिहार्य साधन आहेत, ज्यामुळे पदार्थांचे विश्लेषण करण्याच्या पद्धती क्रांतिकारी झाल्या आहेत. यातील काही महत्त्वाच्या वापरांमध्ये समावेश आहे: स्पेक्ट्रोफोटोमेट्री, फ्लोरोसेंस स्पेक्ट्रोस्कोपी, डीएनए विश्लेषण, योग्य क्वार्ट्स क्यूवेट सेल निवडणे.
वापराच्या सूचना:
अ. सामान्य हाताळणी आणि स्वच्छता
- · काळजीपूर्वक हाताळा: नेहमी क्युवेटच्या खडबडीत (फ्रॉस्टेड) बाजूंनी धरा. स्पष्ट, पारदर्शक ऑप्टिकल पृष्ठभागाला स्पर्श करू नका, कारण बोटांचे ठसे, तेल आणि डाग यामुळे प्रकाश प्रक्षेपित किंवा शोषला जाऊ शकतो, ज्यामुळे चुकीचे वाचन होऊ शकते.
- · फिसफिसे न टाकणाऱ्या कापडाचा वापर करा: प्रत्येक वापरापूर्वी मऊ, फिसफिसे न टाकणार्या टिश्यू (उदा., किमवाइप) द्वारे ऑप्टिकल पृष्ठभाग सावकाश स्वच्छ करा. शक्य असल्यास एकाच दिशेने घासा.
- · योग्य द्रावकांचा वापर करा: वापरानंतर लगेच योग्य द्रावक (उदा., डिआय वॉटर, इथेनॉल किंवा नमुन्याचा द्रावक) वापरून क्युवेट चांगल्या प्रकारे स्वच्छ करा. नवीन नमुना भरण्यापूर्वी तो पूर्णपणे सुकलेला आहे हे सुनिश्चित करा.
- · तपासणी दुरुस्तीसाठी: वापरापूर्वी ऑप्टिकल पृष्ठभागावर विशेषत: फुटलेले, चिप झालेले किंवा खोल खरखरीत खुणा नसल्याची दृश्य तपासणी करा. दुरुस्ती झालेल्या क्युवेट्स फेकून द्याव्यात, कारण त्यामुळे प्रकाश मार्ग प्रभावित होऊ शकतो आणि मोठ्या प्रमाणात त्रुटी येऊ शकतात.
ब. भरणे आणि नमुना तयारी
- अतिभरण टाळा: सामान्यतया क्युवेट जवळजवळ 3/4 भाग भरा. अतिभरणामुळे गळती होऊ शकते ज्यामुळे साधनाच्या नमुना खोलीला दूषित करू शकते.
- बुडांची तपासणी करा: भरल्यानंतर, ऑप्टिकल भिंतींना चिकटून राहिलेल्या हवेच्या बुडांना दूर करण्यासाठी क्युवेटला हलके टाका, कारण बुडे प्रकाश प्रक्षेपित करू शकतात आणि मोजलेले अवशोषण वाढवू शकतात.
- बाह्यपृष्ठ स्वच्छ करा: स्पेक्ट्रोफोटोमीटरमध्ये क्युवेट ठेवण्यापूर्वी, ऑप्टिकल खिडक्यांसह बाह्यपृष्ठ स्वच्छ करण्यासाठी फायबर-मुक्त रुईचा वापर करा. द्रव पाण्याचे अवशेष प्रकाशाचे विखुरण करतात आणि अचूकतेवर परिणाम करतात.
- संग्रहण: स्वच्छ केल्यानंतर, क्युवेट्स नैसर्गिकरित्या हवेने सुकवल्या जाऊ शकतात किंवा हेअर ड्रायरने सुकवल्या जाऊ शकतात आणि नंतर क्युवेट बॉक्समध्ये ठेवल्या जातात. संग्रहित करताना क्युवेट्समध्ये एकमेकांना धडक न बसविण्याची काळजी घ्या जेणेकरून खरखरीतपणा किंवा नुकसान होणार नाही.
ऑप्टिकल विश्लेषणाच्या "डोळ्यांप्रमाणे", क्युवेटचा योग्य वापर प्रयोगाच्या यशाची गुरुकिल्ली आहे. योग्य सामग्रीची निवड, मानकीकृत ऑपरेशन प्रक्रिया आणि नियमित देखभाल फक्त डेटाच्या अचूकतेच नव्हे तर वापरल्या जाणाऱ्या साहित्याच्या आयुष्याचे वाढीसाठीही महत्त्वाचे आहे. आणुक जीवशास्त्र आणि पर्यावरण विज्ञान यासारख्या क्षेत्रांमध्ये, क्युवेट्स स्वचालित उपकरणांसोबत जोडल्या जात आहेत, ज्यामुळे शोधन तंत्रज्ञानाचा अधिक कार्यक्षमता आणि अचूकतेकडे विकास होत आहे.
क्युवेटचे तांत्रिक पॅरामीटर:
साहित्य |
कोड |
रिक्त सेलवरील प्रसारण |
मिलापातील विचलन |
ऑप्टिकल काच |
G |
350nm वर अंदाजे 82% |
350nm वर कमाल 0.5% |
ईएस क्वार्ट्झ काच |
प्रश्न |
200 नॅनोमीटर अंतरावर अंदाजे 80% |
200 नॅनोमीटर अंतरावर कमाल 0.5% |
अवरक्त क्वार्ट्झ काच |
I |
2730 नॅनोमीटर अंतरावर अंदाजे 88% |
2730 नॅनोमीटर अंतरावर कमाल 0.5% |
EN
